Het dossier: de verwerking van bewakingscamerabeelden zonder rechtsgrond

De zaak betreft een koppel die een videobewakingssysteem op hun terrein hebben geïnstalleerd dat bestaat uit 5 camera's.
De buren van het koppel dienden klacht in bij de GBA omdat sommige camera's een deel van de openbare weg filmden en ook hun privé-eigendom.
Als bewijs baseerden de klagers zich op hen betreffende beelden, afkomstig van deze bewakingscamera's, die vervolgens werden gedeeld met een deskundige in het kader van een procedure bij het Departement Omgeving.

De Geschillenkamer van de GBA concludeerde dat 2 van 5 bewakingscamera's die door de verweerders werden geplaatst, inderdaad de openbare weg of de eigendom van de klagers filmden zonder enige geldige rechtsgrond. Het gerechtvaardigde belang van de verweerders bij de bescherming van hun eigen eigendom rechtvaardigde in dit geval niet dat de openbare weg of het eigendom van anderen werd gefilmd.

Hoewel het koppel een professionele firma had ingehuurd om dit bewakingssysteem te installeren, wijst de GBA erop dat de persoon die beslist om bewakingscamera’s te installeren en te gebruiken, verantwoordelijk is voor de correcte plaatsing ervan.

Ook de overdracht van de beelden van deze videobewaking aan een deskundige in het kader van een omgevingsrechtelijke procedure  werd door de Geschillenkamer als onrechtmatig beschouwd. Enerzijds waren de beelden verkregen zonder geldige rechtsgrond. Anderzijds voorziet de wet in de mogelijkheid om beelden door te geven aan politiediensten of gerechtelijke autoriteiten, maar de betrokken deskundige behoort tot geen van beide.

Voor de niet-conforme plaatsing van de camera's en de verwerking (waaronder de overdracht) van de beelden van deze videobewaking heeft de Geschillenkamer van de GBA besloten het koppel te berispen en een boete van 1500 euro op te leggen.

Hielke Hijmans, Voorzitter van de Geschillenkamer: "Deze boete herinnert ons eraan dat de AVG niet alleen van toepassing is op bedrijven, maar ook op burgers die persoonsgegevens verwerken buiten de strikt huishoudelijke context. Veel Belgen hebben een videobewakingssysteem in hun woning geïnstalleerd, we hopen dat deze beslissing hen zal aanmoedigen om de regels te leren kennen en het belang van het respecteren van de privacy van hun buren te begrijpen".  

Bewakingscamera's en de AVG

In 2019 was het thema van de bewakingscamera's het 4de meest voorkomende onderwerp in de verzoeken om informatie die de GBA ontving, en het 5de meest voorkomende onderwerp in de verzoeken om bemiddeling.

De GBA herinnert er daarom aan dat een afbeelding van een persoon wordt beschouwd als een persoonsgegeven zoals bedoeld in de AVG. De verwerking ervan, ongeacht of deze met een bewakingscamera of op een andere wijze wordt verkregen, moet derhalve in overeenstemming zijn met de beginselen van deze Europese verordening.

Een van de essentiële regels van de AVG is dat de verwerking van persoonsgegevens een wettelijke basis moet hebben. In het onderhavige geval was er echter geen geldige rechtsgrond voor het filmen van de openbare weg of het eigendom van anderen.

In de AVG is ook het beginsel van de "minimale gegevensverwerking" vastgelegd, dat bepaalt dat de verwerkingsverantwoordelijke de verzamelde persoonsgegevens moeten beperken tot wat strikt noodzakelijk is voor het doel dat hij nastreeft. In die zin moet iemand die zijn huis met camera's wil bewaken, ervoor zorgen dat alleen zijn eigen eigendom wordt gefilmd. Indien dit niet mogelijk is, moet de eigenaar ervoor zorgen dat het gedeelte van de openbare weg in het gezichtsveld van zijn camera tot het strikte minimum wordt beperkt.  

David Stevens, Voorzitter van de GBA: "Gezien het aantal vragen dat we over dit onderwerp krijgen, is het duidelijk dat videobewaking een onderwerp is dat de Belgische burgers beroert.  Het maken en gebruiken van foto- en camerabeelden is een van de belangrijkste strategische prioriteiten van de GBA, en we willen in de komende jaren over dit onderwerp blijven sensibiliseren."